Dr Louis Thorig
Dat is het risico! (ISBN 978-90-8209-510-4)
Auteur: Frits Bosch
Recensie door: Dr Louis Thörig, MBA, Vrije Universiteit van Amsterdam, thesis begeleider
Belangwekkend boek over de financiële sector in Nederland en de wijze waarop met risico wordt omgegaan. Frits Bosch neemt geen blad voor de mond en bespreekt op een speelse manier kernzaken binnen de financiële wereld. Het kan beter: het risicobegrip dient aangepast te worden, het toezicht moet minder belastend en strikt te zijn, het gedrag is veelal ‘overconfident’ en het ethisch besef is vaak ver te zoeken. De institutionele sector bevindt zich in een lastige positie. Vooral pensioenfondsen komen maar moeilijk uit het dal en de spelers komen niet tot overeenstemming. Het kan nog ten goede keren, maar dan nu wel snel en goed doorpakken. Bosch geeft aanbevelingen hoe een draai ten goede gemaakt kan worden. ‘Must have’ boek!
Weinig mensen hadden het zien aankomen; wat begon als een kleine hypotheekcrisis in Amerika, groeide uit tot een wereldwijde kredietcrisis. De kredietcrisis heeft ook Nederland geraakt. Maar de kredietcrisis heeft een impuls gegeven aan de ontwikkeling van risicomanagement bij organisaties.
Risico is een containerbegrip geworden. In zijn nieuwste boek ‘Dat is het Risico!’ zet Bosch de geïnteresseerde lezer behoorlijk aan het denken over risicobeheersing in de financiële sector. Dit boek is een mooie aanvulling op zijn vorige boek ‘Risico als obsessie’ waarin de auteur een kritische beschouwing gaf over beleggingsbeleid en risicomodellen. ‘Dat is het Risico!’ geeft een caleidoscopisch beeld van een groot aantal zaken die te maken hebben met risico, gedrag, toezicht en ethiek in de financiële sector. De lezer krijgt de materie voorgeschoteld aan de hand van vraag & antwoord, stellingen en case studies. Bosch’ heldere schrijfstijl in combinatie met een toegankelijke opzet geeft inzicht. Het is geen boek voor de leek maar wel voor de financiële professional.
Bosch - van huis uit macro-econoom (Universiteit van Amsterdam) – startte in 1992 met succes Bureau Bosch in asset consultancy. Zijn bureau bouwde een goede reputatie op bij pensioenfondsen, woningcorporaties en provinciën. Voor Frits Bosch vormt de institutionele sector al jaren een fantastisch werkterrein. De problematiek vereist een hoog niveau van kennis en inzicht. Onderzoek op het gebied van kennis van markten, partijen en financiële producten is altijd een belangrijk onderdeel geweest van zijn werkzaamheden. Bosch is redacteur van de Nederlandse Vermogensbeheerders Gids en de research database op www.dutchinvestor.com. Sinds 2011 is hij partner bij DutchInvestor.
Zijn boek ‘Dat is het Risico!’ bestaat uit vijf delen. Het eerste deel 1 - Risico draait om impact, minder om kans - neemt de auteur het begrip risico onder de loep. Risico betekent onzekerheid. De centrale vraag is hoe beoordeel je nu een risico en de impact daarvan? Dat is niet altijd eenvoudig. Aardig is dat Bosch in zijn boek de terminologie gebruikt van Donald H. Rumsfeld, voormalig minister van defensie van de Verenigde Staten, om dit inschattingsproces te duiden. Minister Rumsfeld maakte een duidelijk onderscheid tussen risicocategorieën als het om oorlogvoering ging. Maar dezelfde risicocategorieën gelden ook voor de financiële sector als het gaat om beleggingsrisico’s. Zo zijn er risico’s waarvan we weten dat we ze kennen en waarvan we weten dat ze altijd in schade omzetten . Bosch noemt ze ‘Bekende risico’s’. In de financiële sector is er in feite geen sprake van Bekende risico’s aangezien alle handelen gericht is op winst zonder dat van te voren vaststaat dat er gegarandeerd schade zal optreden. Daarnaast bestaan er risico’s waarvan we weten dat we ze niet kennen. Bosch noemt deze ‘Bekende- Onbekende risico’s. De statistieken van Bekende-Onbekende risico’s zijn goed te gebruiken voor verzekeringsmaatschappijen en leasemaatschappijen. Ten slotte zijn risico’s waarvan we niet weten dat we ze niet kennen. Bosch noemt deze ‘Onbekende-Onbekende’ risico’s. Bij Onbekende-Onbekende risico’s spelen toeval, pech, omstandigheden, een rol. Deze risico’s zijn niet vooraf kwantificeerbaar. Het bedrijfsleven wordt gedomineerd door Onbekende-Onbekende risico’s. In zijn boek geeft de auteur een technische uiteenzetting hoe je met deze laatste risicocategorie het best om zou kunnen gaan. In dit deel beantwoordt Bosch vragen als: Is volatiliteit hetzelfde als risico? Hoe zijn beleggingsrisico’s in te schatten? Wat heeft de voorkeur: passief of actief beleggen; Zijn centrale bankiers marktverstoorders?; Hoe spelen “Noise & Signal” een rol in Risicomanagement? Hebben risicomodellen zich in de praktijk bewezen?
In het tweede deel – Gedrag: emotie of verstand, wat heeft de overhand? – bespreekt Bosch hoe men zich beter kan wapenen tegen te emotionele beslissingen die leiden tot suboptimale oplossingen. Aan de hand van een aantal casussen schetst Bosch de invloed van gedragseconomie en psychologie op de veelal irrationaliteit van financiële beleggingsbeslissingen.
In deel drie – Toezicht: Principles-based of rules-based? focust de auteur op de rol van de toezichthouder. De nadruk ligt in dit boek op de rol van risico in de financiële wereld in het algemeen en banken en pensioenfondsen in het bijzonder. Vele Nederlandse pensioenfondsen verkeren in onderdekking of zweven daar net boven. Ze zijn gevangen in een zogenoemde “Solvency Trap”. In dit deel daarover meer. Verder komt de houding van de toezichthouder naar pensioenfondsen uitgebreid aan de orde.
In deel vier – Is een keerpunt ten goede bereikt? - gaat Bosch in op een aantal actuele ethische kwesties in de financiële sector. Risico’s, regels en ethiek hangen nauw met elkaar samen. De noodzaak voor meer ethiek in de financiële sector is ook in Nederland nadrukkelijk onderkend door de Nederlandse Bank, hoewel deze instelling het daarmee niet zo nauw blijkt te nemen als het er op aan komt.
In deel vijf – Dat is het risico! - komen de vier thema’s risico, gedrag, toezicht en ethiek samen. De auteur doet voor elk thema een reeks aanbevelingen. Bosch begint dit laatste deel met een persoonlijke anekdote over zijn rekenfout in het TV- programma Zembla.
Het boek ‘Dat is het Risico!’ is primair bedoeld voor bestuurders en medewerkers van bedrijven, pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen, leasemaatschappijen, consultants en banken. Een boeiend boek met veel achtergrond informatie speciaal voor lezers, die vanuit hun beroep risico’s moeten nemen om rendement en het liefst winst te genereren. Een aanrader voor de liefhebber!
Over Louis Thörig.
Louis Thörig is verbonden als thesisbegeleider aan de vakgroep Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam en als docent Corporate Communicatie aan de Hogeschool InHolland. Hij was tot 1 augustus 2011 werkzaam als global communications manager op het hoofdkantoor van IOI-Loders Croklaan (www.croklaan.com) in Wormerveer. Hij heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland, de Action Learning MBA. In 2005 is bij Boom Onderwijs zijn boek 'Operationele communicatie' verschenen. Dit studieboek is bedoeld voor studenten communicatie op HBO-niveau. Verder is Thörig amateurmusicus en speelt in het Westerkamerorkest Amsterdam. Thörig is radiopresentator bij de Concertzender.
