Hans-rademaker
Risico’s goed managen om financiële crises te vermijden.
Hans Rademaker recenseert.
In de wereld van vermogensbeheer en financiële markten wordt het begrip Risico te pas en te onpas gebruikt. Het is een containerbegrip geworden waar iedereen zijn eigen interpretatie aan toekent. Daarom leiden discussies over Risico’s en het managen daarvan voortdurend tot misverstanden en spraakverwarring. Ook appelleert Risico bij de meeste mensen aan iets negatiefs wat zo snel mogelijk moet worden afgedekt of vermeden. Risico heeft dus ook te maken met gedrag van individuen en hoe op het gebruik wordt toegezien. Auteur Frits Bosch heeft er voor gekozen de elementen: risico, gedrag (behavioral in zijn woorden) en toezicht aangevuld met ethiek samenhangend te beschrijven in zijn recente boek ‘Dat is het risico!’.
Het boek begint met de definitie van het begrip Risico waarmee alle lezers op dezelfde golflengte komen. Risico wordt gedefinieerd als Kans x Impact. Vervolgens wordt terecht betoogd dat de Impact van een gebeurtenis uiteindelijk veel belangrijker is dan de Kans op diezelfde gebeurtenis. Tegen een gebeurtenis met een grote Impact is een bepaalde bescherming of verzekering altijd nodig ongeacht of de Kans daarop groot of klein is. Ik zou daar nog graag aan toe willen voegen dat het Risico pas echt een Risico is als de gebeurtenis tot een permanent verlies aan kapitaal leidt. Met deze laatste kanttekening erbij wordt meteen duidelijk dat volatiliteit en Risico totaal verschillende begrippen zijn. In de praktijk wordt het begrip Risico vrijwel altijd gemeten met een volatiliteitmaat hetgeen veelal leidt tot een onjuiste inschatting van het risicogebruik.
Niet zozeer de rationele meting en de beoordeling van het Risico in een portefeuille maar het gedrag of Behavioral zoals de schrijver het noemt van de eigenaar van het Risico is misschien nog wel belangrijker. Duidelijk blijkt keer op keer dat Economie en Finance toch veel meer sociale dan exacte wetenschappen zijn waarvan wij nog (te) weinig weten. Dat de mensheid zich niet alleen door rationele zaken maar ook door emoties, hebzucht, angst, kuddegedrag en dergelijke is ondertussen wel bekend maar verder onderzoek blijft noodzakelijk. Vervolgens wordt in het hoofdstuk Toezicht betoogd dat als het Behavioral aspect steeds belangrijker wordt het Toezicht daarop moet worden ingericht. In een dergelijke omgeving is principles-based Toezicht het meest effectief. Principles-based Toezicht veroorzaakt gewenst gedrag en stimuleert eigen verantwoordelijkheid. Rules-based Toezicht daarentegen is makkelijk te verantwoorden maar geeft partijen de mogelijkheid zich achter de regels te verschuilen en bemoeilijkt innovaties. In het laatste hoofdstuk Ethiek wordt aandacht besteed aan goed of fout in relatie tot het nemen van Risico’s. Het bepalen van gewenste normen en waarden is een moeilijke discussie die in dialoog tot stand moet komen en door de tijd heen beweegt.
In de samenvatting wordt de samenhang nogmaals beschreven en afgesloten met stellingen en aanbevelingen van de schrijver. Met de meeste stellingen ben ik het volledig eens bijvoorbeeld dat het onzinnig is om risicobeheer en vermogensbeheer te scheiden en dat je moet vasthouden aan je eigen principes en uitgangspunten ben ik het volledig eens. In een andere stelling dat verwacht rendement geen compas mag zijn voor de asset mix kan ik mij minder vinden. Ik vind risicogebruik alleen maar verantwoord als je naar verwachting wordt beloond voor het Risico. Het boek is nuttig en interessant voor bestuurders en medewerkers in de financiële sector. Voor beide partijen geldt dat zij vanuit hun professie risico’s moeten nemen om rendement cq winst te maken en daarom baat hebben bij de inzichten van dit boek.
Frits Bosch, Dat is het risico!
Hans Rademaker is lid van de Management Board van Robeco
